Levu algún tempu sen escribir i non pensaba felo por agó despois de chegar a un pactu con Rita Pereira pa deixar que os falantis do Ellas, organizaus en tornu a A Nosa Fala, camiñasin solus sin interferencias nin consellus alleus. Pero unha noticia redenti me ha feitu volver ao teclau pa denunciar un feitu que a mi me parece mui gravi.
O día 6 de otubri estuvu en Santiago de Compostela o Comité de Expertus do Consellu de Europa que ten que valorar cá tres anus o cumprimentu (máis ben incumprimentu) en España da Carta Europea das Linguas Rexionais ó Minoritarias.
A Carta Europea das Linguas é un tratau internacional que obriga a España a cumprir cos compromisus adquirius anti o Consellu de Europa en 2002, polo tantu forma parti do bloqui constitucional das leis españolas, ao mesmu nivel que os estatutus de autonomía i oitras leis.
A Carta consta de dúas partes, unha de compromisus coas linguas que ia son oficiais en España (galegu, vascu, catalán i aranés, a lingua occitana do Val de Arán, con 4.300 falantis, que ei sempris poñu de exemplu pó Val do Ellas), i oitra parti de compromisus con toas as linguas minorizás de España, as non cooficiais, as do Ellas incluías.
No III Informi do Comité de Expertus (2011) as falas do Val do Ellas figuraban de dúas maneiras, ó comu “Galician in Ellas Valley, Extremadura”, ó comu “Portuguese in Xalma Valley”. Do primeiru informaba a Junta dunha serie de accións ia mui pasás no tempu (publicacións de librus, congresus etc.) i feitas mutas delas por entidais distintas do gobernu estremeñu i sin a súa colaboración. Do segundu, do “Portuguese in Xalma” se didía que estaba en estau de desaparición inmediata, supoñu que por extensión co que pasa co portugués de Olivenza i Alcántara, ondi si o portugués está agonizandu.
No informi previu elaborau polo gobernu de España agó non apareci por niñún sitiu niñunha referencia nin ao “galego no Val do Ellas” nin ao “portugués no Val de Xalma” nin a ná, desapareceu, cuandu sí venin referencias ao árabe de Ceuta, bereber de Melilla, etc. (http://www.coe.int/t/dg4/education/minlang/report/periodicalreports/spainpr4_esp.pdf).
Desta vé, o Comité de Expertos viña un día a Santiago (o 6 de otubri), oitru a Bilbau i oitru a Barcelona. I ia non visitaba máis sitius na península. Sabedoris distu, cuandu estuveron en Santiago os expertus do Comité, a asociación ProLingua da que formu parti le fidu ver esta i oitras graves omisións: que non falaban ná esta vé do galegu de Asturias (si do do Bierzo e Zamora), ná do leonés, ná do portugués de Extremadura, ná da Fala (que le chamen comu queiran), ná do catalán autóctonu falau en partis de Aragón i de Murcia etc.
I o Comité recibiu un pequenu dossier elaborau por ProLingua da situación en cá unha destas zonas (ProLingua non foi invitá pero se presentó anti elis i le entregó o dossier). O sorprendenti foi saber, unhus días máis tardi, que o Comité había invitau formalmente a expoñer a un representanti dunha asociación de Olivenza, unha persoa que conduciu hasta Santiago pa intervir duranti unha hora. Desdi aquí manifestu a miña perplexidai porque invitorin a un oliventinu i se olvidorin dun mañegu, un lagarteiru ó un valverdeiru, sobri tó sabendu que o representanti do gobernu de España nesi comité é unha persoa que coñoci mui ben a situación do Val do Ellas, o especialista Fernando Ramallo, da Universidai de Vigo (http://www.usc.es/revistas/index.php/elg/article/view/340/340)
É unha auténtica desgracia que nin o gobernu extremeñu nin o representanti do actual goberno de España se acordin da existencia do valegu, das falas dos Tres Lugaris, no IV Informi do Comité de Expertus do Consellu de Europa. Oxalá rectifiquin a última hora e inclúan algu sobri a situación actual destas falas, negás na escola i negás tamén oficialmenti.
Ei non sé a que esperan os tres axuntamentus, os claustrus escolaris, as asociacións i a xenti normal pa protestal tós xuntus por esta marxinación. O que non existi nos documentus oficiais non existi. I ei sé que valverdeiru, lagarteiru i mañegu existin, porque son as variedais minoritarias máis proporcionalmente falás en Europa. O que se está cometendo con elas é un lingüicidio silencioso, calculau e indoloru, algu que contravén mui gravementi os compromisus que no sei día contreiu España co Consellu de Europa.
Este diario lo hacemos todos. Contribuye a su mantenimiento
ING Direct - Sierra de Gata Digital
Nº CC ES 80 1465 010099 1900183481